Güvenli bir yolculuğun olmazsa olması arasında amortisörler geliyor. Özellikle modern otomobillerin vazgeçilmez parçaları arasında olan amortisörler, araçların sürüş konforu ve güvenliğini sağlamak konusunda önemli bir role sahip. Peki arabada amortisör nedir? Arabalarda yer alan amortisöreler, aracın yolsa pürüzsüz bir şekilde ilerlemesini ve yolda yer alan engebeleri sürüş esnasında minimum düzeyde hissedilmesini sağlıyor. Dolayısıyla rahat bir seyahat ve sürüş deneyimi için amortisör önemli detaylar arasında yer alıyor. Süspansiyon sisteminde yer alan bu parçanın rolü her araba için aynı öneme sahip olduğu söylenebilir. Peki amortisörler tam olarak nedir, nasıl çalışır ve çeşitleri nelerdir? Tüm detayları sizin için araştırdık ve bu yazıda yer verdik. İşte detaylar!
Amortisör Nedir, Ne İşe Yarar?
Araba amortisörün detaylarına geçmeden önce amortisör nedir, ne işe yarar sorusuna yanıt verelim. Amortisör, süspansiyon takımı içerisinde yer alan bir parça olarak biliniyor. Bu parça süspansiyon yaylarından gelen enerjiyi ısıya çevirerek sönümlendiriyor. Bu işlemi yapan parçaya verilen isim olan amortisör, araba sistemi içerisinde oldukça önemli bir role sahip. İşleyen bu döngü basit bir işlem gibi görünse de aracın yol tutuşunu arttırma, süspansiyon yaylarından gelen enerjiyi sönümlendirme ve tekerleklerin stabilize edilmesi gibi görevlerin yerine getirilmesini üstleniyor. Peki tam olarak amortisör ne işe yarar? Dört tekerleğin hepsinde ayrı ayrı bulunan amortisörler temelde süspansiyondan gelen kinetik enerjiyi sönümlendirme yapsa da bunun yanında üstlendiği farklı görevleri de bulunuyor. Bunlar;
- Amortisörler, aracın gövde hareketlerini sınırlar. Aracın gövde salınımını sınırlayan amortisörler güvenli bir sürüş deneyimi sunuyor. Sürüş sırasında süspanyondaki yayların yalnızca aşağı ve yukarı olacak şekilde tepki vermesini sağlıyor. Böylece zıplamanın önüne geçilmesi hedefleniyor.
- Araba amortisörleri, aracı dengeleme konusunda da öneme sahip. Özellikle virajlı yollarda dönüş yapılırken aracın eğimini dengeleyerek olası kazaların önüne geçmeye çalışıyor. Aracı turlamadan yoluma devam etmesine olanak sağlıyor.
- Amortisörler tekerleklerin stabilize edilmesine yardımcı oluyor. Araç lastikleri üzerine belirli bir düzeyde kuvvet uygulayarak dengelenmesini sağlıyor. Engebeli arazilerde iyi bir yol tutuşu ile aracın zıplamasının veya şiddetli sarsılmasının önüne geçiyor.
Amortisör Nasıl Çalışır?
Araba amortisörleri hakkında merak edilen bir diğer detay ise amortisör nasıl çalışır sorusu oluyor. Amortisörlerin çalışma sistemi süspansiyonlar üzerinden gelişiyor. Amortisör çalışma prensibi temelde içi hidrolik veya yağ dolu bir tüpün pompa ve piston yardımıyla birçok küçük delik ve valften oluşarak çıkan enerjiyi ısıya çeviriyor. Bunun için işleyen çalışma düzeni ise şu şekilde işliyor:
- Tekerlekler hareket ederek tüpün içinde bulunan sıvı veya yağın piston ile birlikte hareket etmesini sağlar. Böylece sıvı ya da yağ sıkışmaya başlar.
- Sıvılar sıkıştıkça ortaya çıkan kinetik enerjiye bağlı olarak amortisörün delik ve valflerinden geçmek için zorlanır.
- Buradan geçen sıvı geçişi amortisör üzerinde direnç olmasına ve piston hareketinin yavaşlayarak ortaya çıkan enerjinin ısıya dönüşmesini sağlar. Böylece amortisör çalışır.
- Bu çalışma düzeni içerisinde hareket eden tekerlekler yavaşlayarak kontrol altına alınır.
Amortisör Çeşitleri Nelerdir?
Amortisörler işlevlerine göre birbirlerinden ayrılır. Birden fazla amortisör türü bulunarak amortisör çeşitleri aşağıda verildiği şekildedir:
- Hidrolik Amortisörler: Çalışması için hidrolik sıvısının kullanıldığı amortisördür. Darbeleri emerek kontrol altına alır. Binek araçlarda en çok tercih edilen türdür.
- Gazlı Amortisörler: Hidrolik sıvısına ek olarak gazın kullanıldığı amortisörlerdir. Gaz sıvının köpürmesini engelleyerek daha iyi ve kararlı bir performans sunar. Spor araçlarda ya da SUV gibi yüksek araçlarda tercih edilir.
- Elektrikli Amortisörler: Gelişmiş amortisör modelleridir. Elektrik ile kontrol edilerek yolun durumuna göre otomatik olarak ayarlanır. Sürüş konforu ve güvenliğinizi en yüksek düzeyde tutar.
